Պատմական տվյալներ ունենք, որ Արցախում միշտ էլ հարկային դրույքաչափերը ցածր են եղել։ Մինչև 2019թ․ տարվա հուլիսը սոցիալական վճարներ չկային, եկամտային հարկը 3–8 տոկոսային նիշով ցածր է, իսկ շահութահարկը ձեռնարկությունների մեծ մասի համար 10% է ի համեմատություն Հայաստանի մնացած մարզերի 20%-ի։

Սակայն Հայաստանի մնացած մարզերից բիզնեսի առանձնապես մեծ արտահոսք դեպի Արցախ չի նկատվել ու տարիներ գործող այդ արտոնություները կարծես թե չեն դարձրել Արցախը հայտնի, որպես հարկային բարենպաստ պայմաններ ունեցող ու բիզնեսի համար գրավիչ վայր։

Տպավորություն է ստեղծվում, որ Արցախի կառավարությունը ֆիսկալ քաղաքականությամբ փորձում է մրցել Երևանի հետ։ Մրցակցությունը վատ բան չի, բայց ոգևորիչ չէ այն, որ, փաստորեն, մրցակցությունը հիմնված է միայն գնի վրա՝ այսինքն հարկերի տոկոսադրույքների։

Հիմնարկը նույնպես օգտվում է ՏՏ արտոնություններից ու երբ մեզ խնդրում են գնահատել արտոնությունը միշտ դրական ենք գնահատում։ Բայց լավ կլիներ ոչ շահագրգռված կողմը ազնիվ ու թափանցիկ վերլուծեր այդ հարկային արտոնությունների կիրառման լավ ու վատ կողմերը։ Քանի որ որպես հարկատու քաղաքացի ես ուզում եմ իմանալ, թե ի՞նչ նպատակային ցուցանիշ կար ու որքանով է դա իրագործվել։

Փորձը ցույց է տալիս, որ միայն ավելի շահեկան հարկային դրույքաչափը բավարար չէ ներդրումների ներգրավման համար։ Օրինակ, երբ մեր գործընկերները հարցնում են Արցախում բիզնես միջավայրի մասին, առաջին հարցը աշխատանքային ռեսուրսների առկայության մասին է։ Հե՞շտ է արդյոք աշխատակից գտնել։ Ի՞նչ որակ ու քանակ ունեն շփումները պետական մարմինների հետ, բյուրոկրատիան ի՞նչ մակարդակում է։

Այս ամենը հուշում է, որ Արցախում կամ ցանկացած այլ վայրում բիզնես հիմնելը պայմանավորված է ոչ միայն բիզնես անելու գնով (հարկի չափով), այլ նաև ենթակառուցվածքի որակով, ռեսուրսների ու պատվերների առկայությամբ։

Ուստի, կարծում ենք, պետության այդ ներդրումը սպասվածից քիչ արդյունք կտա։ Փոխարենը, շատ ավելի արդյունավետ կլինի, եթե այդ գումարը, որը պետությունը այսպես թե այնպես պատրաստ է տրամադրել ոլորտի զարգացմանը, ուղղի պետական կառավարման համակարգի տեխնոլոգիական արդիականացմանը և պատվերներ իջեցնի մշակելու էլեկտրոնային կառավարման (e-gov) լուծումներ։ Էլեկտրոնային կառավարումը օգտագործվելու է ողջ հասարակության ու բոլոր ոլորտների կողմից, կբարելավի կառավարման ենթակառուցվածքը և կտա երկարաժամկետ մուլտիպլիկատիվ ազդեցություն։

Չենք պնդում, որ արտոնությունները ընդհանրապես պետք է բացառել։ Պարզապես կողմնակից ենք, որ պետական սուղ միջոցները հնարավորինս արդյունավետ օգտագործվեն։ Բացի էլեկտրոնային կառավարման համակարգերի պետական գնումներից շատ հաջող ներդրում կարող է լինել օրինակ՝ անգլերենի և ընդհանրապես օտար լեզուների հմտությունների բարելավումը, բոլոր բնակավայրերում համացանցի հասանելիության ապահովումը՝ թե՛ գնի, թե՛ որակի առումով։

Հարգելի՛ լսարան, մեզ հետաքրքրում է նաև Ձեր կարծիքը։ Մեկնաբանություններում, խնդրում ենք, նշեք արդյո՞ք արտոնությունները իրոք նպաստում են հայտարարված նպատակների իրագործմանը, թե ոչ։